– Fransa, ABŞ, Böyük Britaniya Ukraynaya Rusiyanın dərinliklərini raketlərdən istifadə edərək vurmağa icazə verdi. Ukraynanın ATACMS raketlərindən artıq Rusiyanın Bryansk ərazisinə zərbə endirdiyi deyilir. Bu, müharibənin taleyində necə təsir edəcək?
– Ukraynanın ABŞ və Avropa ölkələrinin uzaqmənzilli raketləri ilə Rusiyanın içərilərindəki hərbi mərkəzlərə zərbələr endirməsinə ehtiyacı var idi. Bu, müharibənin gedişində Ukraynanın xeyrinə gözlədiyi dəyişikliyi yaratmasa da, Rusiyaya ciddi problemlər yaradacaq. Rusiyanın “xüsusi hərbi əməliyyat” adı ilə Ukraynaya qarşı başladığı işğalçı müharibədən 1000 gün keçdi. Bu iki dövlət arasında müharibə sərhədini aşaraq beynəlxalq aləmin əsas probleminə çevrilib. “Üçüncü dünya müharibəsi” və “nüvə müharibəsi” terminləri adiləşib.
Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski müharibənin 1000-ci günü ilə bağlı parlamentdəki çıxışında deyib ki, ukraynalılar yalnız özlərinə güvənməlidirlər: “Dünyanın Trampdan böyük gözləntisi olduğu halda, biz hər gün çalışmalı və qələbəni təmin etməliyik”. Zelenski bu sözlərlə ona işarə edib ki, ABŞ-ın yardımı Ukrayna üçün vacib olsa da, Ağ Evin yeni sahibi Donald Trampın Ukraynaya yardımı azaltması və ya dayandırması onların işğalçıya qarşı mübarizə əzmini əsla dayandırmayacaq.
Elxan Şahinoğlu
Buna baxmayaraq, Zelenski reallıqlarla hesablaşır və xarici dəstəyin Ukrayna üçün həyati əhəmiyyət daşıdığını anlayır. Təsadüfi deyil ki, Zelenski xarici işlər naziri Andrey Sibiqanı Vaşinqtona göndərib. O, prezident seçilən Donald Trampın ətrafındakı şəxslərlə görüşlər keçirəcək. Kiyevin bununla iki məqsədi var. Birinci məqsəd Trampın gələcək müşavirlərinin Ukrayna siyasətini müəyyənləşdirmək, ikincisi, Ukraynaya dəstəyin azaldılmasının və ya dayandırılmasının dünya üçün daha böyük təhlükə yaradacağını onlara anlatmaq.
Andrey Sibiqa Vaşinqtonda görüşlər keçirərkən onun yeni təyin olunan müavini Aleksandr Mişenko Ankarada danışıqlar aparıb. Vaxtilə Ukraynanın Türkiyə və Azərbaycanda səfiri vəzifəsində çalışmış Mişenko bölgəni yaxşı tanıyır. Kiyev üçün Ankaranın da Ukraynanın ərazi bütövlüyünə dəstəyini davam etdirməsi vacibdir. Kiyev Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Rusiya-Ukrayna müharibəsini dayandırması üçün irəli sürdüyü yeni plan barədə detallı məlumat əldə etmək istəyir.
Müharibənin bitməsini hamı arzulayır. Ancaq Ukrayna və ona dəstək verən dövlətlər ədalətli sülh, Kreml isə qonşu ölkənin bir hissəsinin işğalını rəsmiləşdirməyə imkan verən müqavilə istəyir. Ona görə də 1000-ci günü geridə qalan müharibənin yaxın aylarda bitəcəyini söyləmək çətindir.
– Rusiya bildirmişdi ki, raketlərdən istifadəyə icazə verilsə, bunu NATO və Qərbin Rusiyaya qarşı addımı kimi qəbul edəcək. Ötən gün isə Putin ölkəsinin nüvə doktrinasında dəyişiklik etdiyini açıqladı. Rusiya necə cavab zərbəsi endirə bilər? Ballistik raketlərdən sonra nüvə silahından istifadə gündəmdədirmi?
– Rusiya rəsmiləri nüvə silahından istifadə edə biləcəklərini aylardır söyləyirlər. Kreml düyməyə basarsa, bu, qlobal faciəyə səbəb olacaq. Rusiya nüvə silahından istifadə edərsə, öz ərazisinə də nüvə bombası atılacaq. Rusiyanın nüvə silahları olduğu kimi, Ukraynaya dəstək verən Qərb ölkələrinin bir qisminin də nüvə silahı var. Ona görə də Kremlin təhdidlərinə baxmayaraq, Rusiya hakimiyyətinin dünyanı fəlakətə sürükləyəcək müharibəyə rəvac verməyəcəyini proqnozlaşdırıram.
– Rusiya-NATO müharibəsi başlaya bilərmi?
– Məntiqlə hər iki tərəf müharibədən çəkinməlidir, çünki bu, Üçüncü Dünya savaşı demək olacaq. Ukrayna müharibəsi onsuz da Rusiyanı taqətdən salıb, üstəgəl döyüşəcəyi dövlətlərin sayı artarsa, şimal qonşumuz buna tab gətirə bilməyəcək. Rusiya 110 il əvvəl Birinci Dünya müharibəsinə başlayan ölkələrdən idi, nəticədə imperiya dağıldı, bolşevik çevrilişi baş verdi, kommunist rejimi milyonlarla insanın ölümünə yol açdı. Kreml eyni səhvi təkrarlasa, bu dəfə Rusiyanın dağılması sürətlənəcək.
