Suriyada 53 illik Əsəd rejimi süqut etdi. 1971-ci ildə hərbi çevriliş nəticəsində hakimiyyətə gələn Hafiz Əsədin qurduğu avtoritar sistem “Heyət Təhrir əş-Şam” (HTŞ) qruplaşması və Suriya Milli Ordusuna (SMO) bağlı sünni qruplar tərəfindən devrildi. Bəşər Əsəd isə ailəsi ilə birlikdə Rusiyaya sığınmaq məcburiyyətində qaldı.
Əsəd rejiminin devrilməsi 2010-cu il dekabrın 18-də Tunisdə mərkəzi hakimiyyətə qarşı başlayan və “Ərəb baharı” kimi tanınan etiraz dalğasının son mərhələsini tamamladı. Tunisdən başlayan proses qısa müddətdə Əlcəzair, Misir, Liviya və digər ərəb ölkələrinə yayılsa da, Suriyada sərt müqavimətlə qarşılaşdı. B.Əsəd 2024-cü ilə qədər hakimiyyətini qorumağı bacardı, lakin nəticədə dəyişən şərtlərə tab gətirə bilmədi.
Əsəd rejiminin devrilməsini bir sıra səbəblərlə xarakterizə etmək olar:
Birincisi, beynəlxalq geosiyasi vəziyyət hazırda sabit deyil. Rusiya-Ukrayna müharibəsinin davam etməsi və Kremlin başının qarışıq olması, İranda sosial iqtisadi vəziyyətin yaxşı olmaması İsrail ilə gərginliyin davam etməsi, İsrailin Əsədə bəlkə də ən çox dəstək verəcək “Hizbullah”ı yorub zəiflətməsi, ABŞ-da Co Bayden hakimiyyətinin sonlanması və Donald Trampın hakimiyyətə gəlişi və s. göstərmək olar.
Əsəd Rusiya və İrana arxayın olaraq hakimiyyətini qoruyacağını düşünürdü, lakin dəyişən geosiyasi şərtləri düzgün analiz etmədi və Türkiyənin artan təsirini lazımınca qiymətləndirmədi.
İkincisi, B.Əsəd xarici siyasətdə ciddi səhvlərə yol verdi ki, bunlardan biri də Türkiyə ilə əlaqələrin düzgün qurulmaması idi. Əsəd son anda İraqdan Türkiyə ilə danışıqlarda vasitəçilik etməsini istəyib, lakin Bağdad buna cavab verməyib. İranın vasitəçiliyi də işə yaramadı. Halbuki Türkiyə Prezidenti R.T.Ərdoğan dəfələrlə Suriya ilə birbaşa danışıqlara hazır olduqlarını bildirsə də, müsbət cavab almamışdı. Vaxtında bu danışıqlar olsaydı, Əsəd Ankara ilə uzlaşa bilərdi.
Üçüncüsü, faktiki olaraq Suriyada mərkəzi hakimiyyət yox idi. Müxalif və silahlı qruplar ölkəni aralarında bölmüş, Əsədə isə müəyyən bölgələrə nəzarətlə kifayətlənmişdi. Onun bir neçə dəfə mərkəzi hakimiyyəti bərpa etmək şansı olsa da, bunu etmədi.
Bəşər Əsəddən sonra Suriyanın gələcəyi hazırda gündəmdədir. Bilinənin əksinə, rejimin devrilməsi Suriyadakı prosesləri səngitməyəcək, əksinə böyük gərginlik indi başlayır.
Əsəd Suriyada bir güc idi və onun boşluğunu doldurmaq uğrunda həm daxildəki qruplar, həm də xaricdəki qüvvələr mübarizəyə başlayacaqlar. Əsədin devrilməsi Ankara, Vaşinqton, Təl-Əvivin ortaq marağı idisə, yerini alacaq qüvvənin kim olması, ya da Suriyanın bölünməsi məsələsi ciddi fikir ayrılığına səbəb olacaq – xüsusilə Ankara və Vaşinqton arasında…
ABŞ-ın Əsədi Ankaraya heçnəsiz güzəştə getdiyini düşünmürəm. Xüsusilə ABŞ-ın himayəsində dövlətləşmək istəyən və Suriyada bunu böyük ölçüdə tamamlayan kürd məsələsi başlıca gərginlik səbəbi olacaq. Aydındır ki, Əsəddən sonra Ankaranın növbəti hədəfi Rojava kürdləri olacaq. Suriyanın şimal şərqində həm hərbi, həm də bürokratik baxımdan güclənən bu ünsür ABŞ tərəfindən himayə edilir. Hətta Türkiyə bundan öncə bir neçə dəfə Deyr əz-Zor bölgəsində əməliyyata cəhd etsə də, Vaşinqtonun xəbərdarlıqlarına görə bu baş tutmadı. Türkiyə həmin məsələni həll edə bilməsə, hazırkı vəziyyət Ankara üçün daha böyük təhlükələri ortaya çıxaracaq.
İkinci məsələ İsrail-Türkiyə gərginliyidir. Qəribə də olsa, hazırkı proseslərdə Təl-Əviv və Ankara ortaq hərəkət etdi. Lakin tərəflərin yenidən əks mövqedə olduğunu demək olar. Bütün hallarda İsrail Türkiyənin nəzarətində, ya da Ankaraya sadiq bir Suriyanı özü üçün təhdid saya bilər.
Nəticə etibarilə Əsədin devrilməsi Suriya və Yaxın Şərq üçün yeni bir səhifə olacaq. Əsas məsələ Türkiyənin “yeni Suriya” ilə nələr edəcəyidir. Kürd, miqrant məsələsi, yeni iqtidarla dialoq yolları və böyük güclərin Suriya planları Ankaranı gözləyən problemlər arasındadır.
Payızın 53-cü ANI: “BAHAR” yekunlaşdı – Türkiyə üçün BÖYÜK TƏHLÜKƏ
09
dekabr
22:00

Qarabağ
OXŞAR XƏBƏRLƏR
Bəşər Əsədin milyardları KİMƏ QALDI? – 5 milyard avro, 16 milyard dollar, 200 ton qızıl və nələr.../VİDEO
Tarixi şəhər uğrunda ölüm-dirim mübarizəsi BAŞLADI – Türkiyə üçün KRİTİK SAATLAR
Suriya rejimi SÜQUT ETDİ: Hafiz Əsəddən Bəşər Əsədə qədər 61 İLLİK HAKİMİYYƏTİN SONU
İttifaqlar, hədəflər və PERSPEKTİV: Suriyada geosiyasi toqquşmanın PƏRDƏARXASI
Suriya BÖHRANI: İran “ŞİƏ HİLALI”nı, Çin cənub marşrutunu, Rusiya isə imperiya potensialını İTİRDİ
- Şəhid qardaşı cəzaçəkmə müəssisəsinin baş həkimi Ruslan Məmmədovu İFŞA ETDİ: Ədliyyə kapitanı prezidentlə bağlı GÖRÜN NƏ DEYİB / VİDEO
- Vətənə, xalqa xidmətin təntənəsi - Azərbaycan polisi 107
- Azərbaycan Polisi 107 yaşında!
- Abşeron RİH-də defakto tikinti ANLAŞMASI: Xırdalan şəhər 28-ci məhəllədə yaş ağaclar kəsilərək qanunsuz tikinti aparılır - VİDEO
- Zaxarova: Rusiya və Azərbaycan arasında dostluq münasibətləri son dərəcə əhəmiyyətlidir
- Rusiyadan daha bir RƏZALƏT - Azərbaycanlı ailə deportasiya edildi
- Şahin Şıxlinskidən saxlanılması ilə bağlı İLK AÇIQLAMA
- Dr.Ella necə estetik əməliyyatlar icra edir? -Araşdırma
- İdarə rəisi: Rusiyada qətlə yetirilən azərbaycanlılarla bağlı geniş tərkibli istintaq qrupu yaradılıb
- Abdin Fərzəliyev Qobuda qanunsuz tikintiyə icazə verib?-Video
- Ariz Mikayılov dövlət traktorunu bibisi oğluna verdi-Şəxsi istifadə zamanı əmlak məhv oldu…-Video
- Pezeşkian AEBA ilə əməkdaşlığın dayandırılması haqqında qərar verib
- İcra başçısı ilə qadın sahibkar arasında böyk QALMAQAL: mülk dağıdanların MİLYONLUQ MÜLKLƏRİ - VİDEO
- DİN Bakıda Rusiyanın Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin əməkdaşlarını saxladı - Son Dəqiqə/VİDEO
- Nəsimi RİH-də Zahid Xəlilov və Ələsgər Rüstəmovn Kazımovski küçəsində “...sən də bizi gör” MARAĞI / VİDEO+FOTO
- Pentensiar xidmətdə rəisin qəbulunda məhbus anasının ürəyi getdi,yerə yıxıldı-VƏZİFƏLİ ŞƏXSLƏR ƏLƏ SALIB GÜLDÜLƏR,ARTİSTLİK EDİR DEDİLƏR....
- General Vüsal Novruzovun bahalı maşın kolleksiyası – Koenigsegg Agera, Bugatti, Ferrari və digər milyon dollarlıq maşınlar - FOTO
- Azərbaycandan Rusiya ilə bağlı daha bir qərar: Mühüm mədəniyyət tədbirləri ləğv edildi!
- Şəhid qardaşı cəzaçəkmə müəssisəsinin baş həkimi Ruslan Məmmədovu İFŞA ETDİ: Ədliyyə kapitanı prezidentlə bağlı GÖRÜN NƏ DEYİB / VİDEO
- Vətənə, xalqa xidmətin təntənəsi - Azərbaycan polisi 107
- Azərbaycan Polisi 107 yaşında!
- Abşeron RİH-də defakto tikinti ANLAŞMASI: Xırdalan şəhər 28-ci məhəllədə yaş ağaclar kəsilərək qanunsuz tikinti aparılır - VİDEO
- PTX-nin rəisi təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? - Dosye
- AHİK-də saxtakarlıq: İdmançının uğurunu öz adlarına yazmağa çalışırlar
- Bir neçə gün sonra İrana HÜCUM EDƏCƏKLƏR: ABŞ razılıq verdi?
- İcra başçısı ilə qadın sahibkar arasında böyk QALMAQAL: mülk dağıdanların MİLYONLUQ MÜLKLƏRİ - VİDEO
- Gəncədə “ixtisaslaşmış kosmetoloq” Aysel Süleymanova tibbi sertifikatı və lisensiyası olmadan necə fəaliyyət göstərir?
- DİN Bakıda Rusiyanın Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin əməkdaşlarını saxladı - Son Dəqiqə/VİDEO
- Sumqayıt şəhəri 23 nömrəli məktəbdə rüşvət və qanunsuzluq İDDİALARI
- Nəsimi RİH-də Zahid Xəlilov və Ələsgər Rüstəmovn Kazımovski küçəsində “...sən də bizi gör” MARAĞI / VİDEO+FOTO
- Qanunsuz tikinti aparanlar Penitensiar Xidmət rəisinin adını hallandırırlar - İTTİHAM VAR...
- Pentensiar xidmətdə rəisin qəbulunda məhbus anasının ürəyi getdi,yerə yıxıldı-VƏZİFƏLİ ŞƏXSLƏR ƏLƏ SALIB GÜLDÜLƏR,ARTİSTLİK EDİR DEDİLƏR....
- "Gül kimi də qızam" — İlhamə məhkəmədə nə deyib
- Bakıdakı məşhur “Cofffe Moka”nın vergi borcu ÜZƏ ÇIXIB