Nəzərə alsaq ki, Azərbaycanın Özbəkistan ilə nə quru, nə də su yolu ilə hər hansı sərhədi yoxdur, o zaman xarici hərbi müdaxilə zamanı bu ölkələr bir-birinə hansı formada dəstək verəcəklər? Xarici hərbi müdaxiləyə qarşı Azərbaycan və Özbəkistanın birgə fəaliyyəti nədən ibarət ola bilər?
Mövzu ilə bağlı Medianews.az-a danışan Milli Məclisin İnsan hüquqları komitəsinin sədr müavini, Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının (AMİP) sədri Arzuxan Əlizadə bildirib ki, cari ilin avqust ayının 23-də Daşkənd şəhərində Azərbaycan və Özbəkistan dövlət başçıları tərəfindən ölkələrimiz arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında müqavilə imzalanıb.
Deputatın sözlərinə görə, iki dövlət başçısı tərəfindən imzalanan müqavilə Azərbaycan Prezidenti tərəfindən Milli Məclisə təqdim olunub və oktyabrın 29-da parlament tərəfindən ratifikasiya edilib: “Bununla da həmin müqavilə öz hüquqi qüvvəsini aldı. Müqavilə əslində ikitərəfli əməkdaşlığı keyfiyyətcə yeni səviyyəyə yüksəltmək, ona tərəflərin milli maraqlarına tam şəkildə cavab verə biləcək müttəfiqlik xarakterli yeni məzmun vermək məqsədi daşıyır. Müqavilə iki dövlət arasında müxtəlif sahələrdə münasibətləri və əməkdaşlığın ən yüksək səviyyəyə çatdırılmasını özündə ehtiva edən müddəalarla, maddələrlə əhatə olunub. Bunlardan biri də tərəflərin birini üçüncü dövlət tərəfindən silahlı hücum edilə biləcəyi təqdirdə zəruri yardım göstərilməsi ilə bağlı müddəadır”.
Millət vəkili deyib ki, bu müddəanın hansı formada və necə yerinə yetirilməsi məsələləri də müəyyən qədər müqavilədə öz əksini tapıb: “Əgər üçüncü dövlət tərəfindən hücum təhlükəsi ola biləcəyi ehtimalı yaranırsa, belə bir fakt baş verirsə, o zaman ilk növbədə problemin dinc yolla nizamlanmasına töhfə verə biləcək tədbirlərin görülməsi nəzərdə tutulur. Tərəflər həm ikitərəfli qaydada, həm də üzv olduğu beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində bir-biri ilə dərhal məsləhətləşmələrə başlayırlar. Mövcud beynəlxalq hüquqi öhdəlikləri və öz milli qanunvericiliyinin müddəalarını nəzərə almaqla bir-birinə zəruri yadım göstərirlər”.
A.Əlizadə söyləyib ki, Azərbaycan bu cür müqavilələri Özbəkistanla yanaşı, digər ölkələrlə də imzalayıb: “Biz buna ilk misal kimi qardaş Türkiyə ilə imzalanmış Şuşa Bəyannaməsini göstərə bilərik. Həmçinin, dost Pakistan, qardaş Türkiyə ilə bağlanmış üçtərəfli Bakı Bəyannaməsini də qeyd edə bilərik. Həmin sənədlərdə də tərəflərin bir-birinə üçüncü dövlət tərəfindən hər hansı bir silahlı müdaxilə ola biləcəyi təqdirdə hərbi yardım göstərəcəklərinə dair müddəalar öz əksini tapıb”.
Millət vəkili vurğulayıb ki, indiki qlobal dünyada, müasir silahların mövcud olduğu bir dönəmdə ölkələrin bir-birinə qarşılıqlı yardım göstərməsi üçün mütləq mənada tərəflər arasında quru və ya su sərhədinin olub-olmaması ciddi əhəmiyyət daşımır: “Müasir silahlar ona imkan verir ki, müttəfiq ölkələr bir-birinə hərbi, siyasi dəstək ola bilsinlər. Tərəflər eyni zamanda digər vasitələrdən, o cümlədən beynəlxalq təşkilatlar müstəvisindən yararlanmaqla, xüsusən siyasi-diplomatik sahədə bir-birinə dəstək verə bilərlər. Hesab edirəm ki, bu cür müqavilələr digər türk dövlətləri ilə də bağlanmalıdır. Türk Dövlətlər Təşkilatı çərçivəsində də üzv dövlətlər bir-birinə müxtəlif sahələrdə, eyni zamanda hərbi sahədə yardım etmək, dəstək olmaq barədə sənədlər imzalamalıdırlar. Biz Türk Dövlətlər Təşkilatında təmsil olunan dövlətlərlə digər sahələrdə olduğu kimi hərbi sahədə də münasibətlərin ən üst səviyyədə formalaşmasına səbəb ola biləcək, imkan verəcək addımların atılmasını birmənalı olaraq təqdir edirik”.
